اکسپوی 2015 میلان به روایت مهرداد زواره محمدی
با توجه به پیشینه حضور ایران در اکسپو، و فراز و فرود های آن در طول این سالها ، و البته تاثیر رویکرد شکلی و مفهومی پاویلیون هر کشور در اکسپو ، که مورد بازدید میلیون ها نفر از سراسر جهان قرار میگیرد ، اکسپوی 2015 میلان ، یکی از پر جنجال ترین اکسپو ها برای ایران بوده است .
در اکسپوی 2010 شانگهای به بسیاری ار مشکلات و رخداد های نا متناسب با فرهنگ و هنر غنی ایران ، و شرایط واقعی معماری در این کشور بر میخوریم ، که بدیهی است دولتمردان و متخصصان و معماران را برای سامان بخشیدن به اوضاع این حوزه ، دست به کار سازد.در اکسپوی 2015 میلان برای نخستین بارمتخصصان و کارشناسان بسیاری در جهت برخورد مناسب دولت ایران با پاویلیون این کشور در میلان ، تلاش کرده اند ولی متاسفانه آنطور که باید با رفتار حرفه ای و درخور شان ایران ، توسط مسئولین ذی ربط روبرو نشدند .فصلنامه مهراز در شماره پیشین خود ویژه نامه ای را در حوزه اکسپوی ایران تدویت کرده بود که مسائل مربوط به پاویلیون ایران را از اولین حضور آن ( 1867 ) تا به امروز بررسی میکرد ؛که البته مصاحبه هایی نیز در این رابطه به منظور شفاف سازی مسائل مرتبط انجام پذیرفته بود که یکی از آن گفتگو ها گفتگو با مهندس مهرداد زواره محمدی ، که در همه فرایند شکل گیری مسابقه اکسپو حضور داشته اند می باشد، و میتوانید آن را در پایین مطالعه نمایید.قابل ذکر است که :
1- در نهایت طرح پاویلیون ایران در اکسپوی میلان به دست مهندس صفامنش سپرده شد .2- ویژه نامه نامبرده بنا به دلایلی در شماره پیشین منتشر نشد.3-به منظور جلوگیری از قضاوت یکطرفه مخاطب برای گفتگو با مهندس صفامنش تلاش لازم انجام پذیرفت ، ولی متاسفانه ایشان حاضر به این گفتگو نشدند.4-با توجه به گزارش محور بودن متن پایین سعی شده از سوالات کم ، و به ازائه محتوای بیشتر پرداخته شود.
سلام عرض میکنم خدمت شما آقای مهندس زواره محمدی ، و سپاسگذارم از اینکه حاضر به مصاحبه شدید.
همانطور که استحضار دارید ، در سالی که گذشت ، مسئله اکسپو ، به یکی از جنجالیترین مباحث جامعه معماری کشور تبدیل شد ، از این رو باتوجه به نقش پویا و تاثیرگذار شما در مباحث مرتبط با این موضوع در کشور ، برآن شدیم تا گفتگویی در این باره با شما داشته باشیم.
در ابتدا لطفا خودتان را برای خوانندگان مهراز ، معرفی نمایید.
با سلام ، بنده مهرداد زواره محمدی ، کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه علم و صنعت و کارشناسی ارشد MBA از دانشگاه تهران هستم که بیشتر عمر حرفه ای خود را در مهندسین مشاور اثر ،تحت عنوان عضو هیئت مدیره ، سهامدار ، مدیر برنامه ریزی معماری و مسئول آتلیه معماریگذرانده ام ، و در حال حاظر به صورت حقیقی با مهندسین مشاور ، دفاتر معماری و کارفرمایان مختلف همکاریکرده و در دانشگاه های گوناگوندروس متنوعی را تدریس کرده و علاوه بر آن با مجلات و نشریه های مختلف معماری همکاری داشته و نسبت به برگزاری همایش ها و سخنرانی های نظری در حوزه برنامه ریزی و طراحی معماری نیز اقدامات زیادی انجام داده ام . .
تخصص ویژه بنده ، با توجه به تجربه کاری ، در زمینه برنامه ریزی معماری در سطوح مختلف و کاربری های متنوع و مباحث مرتبط با مدیریت پروژه و تخصص های جانبی آن است.
لطفا به طور کلی مسئله موضوع اکسپو را برای خوانندگان ما باز کنید.
نمایشگاه ها در یک ساختار کلی به نمایشگاه های تجاری ، بازرگانی و اکسپو تقسیم می شوند که ماهیت و کارکرد اکسپو نمایشگاه فرهنگی و اجتماعی است و رویدادی جهانی ، فرهنگی ، آموزشی و علمی است که کشورها ، سازمان ها ، شرکت ها ، انجمن ها و شهروندان جهان را گرد هم می آورد و از آن به المپیک فرهنگی نیز یاد می شود و به عنوان مصداقی برای اهمین این موضوع می توان به شکل گیری برج ایفل به عنوان نماد توریستی و جهانگردی شهر پاریس اشاره کرد که از مصادیق بارز و ماندگار عرصه تکنولوژی و فناوری جدید در نمایشگاه سال 1989 پاریس است . این برج در ابتدای فضای نمایشگاه و در کنار رود سن و در مدت 17 ماه ساخته شد و در پشت آن سالن های نمایشگاه که در نوع خود از تکنولوژی خاص و پیشرفته ای برخوردار بود برپا شده بود .
اکسپو به نمایشگاه های جهانی که از اواسط قرن نوزدهم برپا گردیده اطلاق می گردد . این نوع نمایشگاه ها عموما دارای جنبه های انسانی ، فرهنگی و اجتماعی هستند اما نهایتا با توجه به طول مدت آن و حضور اغلب کشورهای دنیا و سازمان ها و موسسات بین المللی ، از جمله سازمان های زیر مجموعه سازمان ملل ، مشارکت کنندگان و بازدید کنندگان به اهداف اقتصادی تیز دست پیدا می کنند . برگزاری اکسپو تابع شرایط خاصی است و شرایط آن از سوی موسسه ای به نام BIE ( Bureau International Exhibition ) از مراکز جهانی نمایشگاهی که در پاریس واقع است و هر 5 سال یکبار در کشورهای مختلف جهان برگزار می شود تدوین می گردد .امروزه اکسپو ها سومین رویداد مهم دنیا پس از مسابقات جام جهانی فوتبال و بازی های المپیک محسوب می گردد .
در یک نگاه کلی و آماری پیش بینی شده است که اکسپو میلان ، 20 میلیون بازدید کننده داشته باشد و در هر روز بین 140.000 نفر تا 250.000 نفر از دستاوردهای فرهنگی آن استفاده نمایند که شکوه اعداد ، ظرفیت های اکسپو و مفاهیم و تم های به روز آن که ناشی از درک صحیح مشکلات روز دنیا می باشد ضرورت پرداختن بیش از پیش را برای کشورهای متقاضی در آن نمایان می سازد .
اگر ممکن است مختصری در رابطه با سابقه شرکت ایران در اکسپو ، و به ویژه اکسپو سال 2010 برای ما بگویید.
پیشینه حضور ایران در این اکسپو ها به اولین اکسپو در سال 1851 در شهر لندن باز می گردد. و یکی از بهترین تجربه های حضور ایران در عرصه جهانی مربوط به پاویون ایران در اکسپو 1967 مونترال است که طراحی آنرا زنده یاد فرمانفرمایان به عهده داشته است.
اکنون نزدیک به دو قرن از حضور کشورمان در اولین اکسپوی بین المللی معماری در لندن، که با دستور میرزا تقی خان امیرکبیر صورت گرفت، می گذرد. ایران علاوه بر حضور در اولين اكسپو، در چندين اکسپو پیش از انقلاب و اکسپوهای 1993 کره جنوبی، 1998 پرتغال، 2000 آلمان، 2005 ژاپن و 2010 شانگهای چین پسازانقلاباسلاميحضورداشتهاست. غرفه‌هاينمايشگاه‌هاي اكسپو براساس موضوع‌هايي خاص(انتخاب یک شعار با دو هدف، فرهنگ سازی بین المللی و رقابت کشورها جهت نمایش دستاوردهای ملی مرتبط با این شعار) برپا مي‌شوند تا تفسير كشور مربوط را از آن موضوع نشان دهند. اين موضوع درواقع تِمِ مشترك هر دوره از نمايشگاه است كه قبلا پيشنهاد شده و در اجلاس به تصويب رسيده است. براي نمونه، موضوع «آب» در اكسپوي 1998 ليسبون (پرتغال)، «انسان، طبيعت و تكنولوژي» در اكسپوي 2000 هانوفر (آلمان)، «خرد طبيعت» در اكسپوي 2005 آيچي (ژاپن) و«شهربهتر،زندگيبهتر»دراكسپوي 2010 شانگهاي (چين) مطرح بوده كه جمهوري اسلامي ايران نيز در آنها حضور داشته است.
همانطور که در جریان هستید ، اکسپو 2010 ، در کشور چین و شهر شانگهای برگزار شد ، که با توجه به برخورد فرمال و بسیار ضعیف و کاریکاتورگونه از معماری باشکوه گذشته ایران، همه علاقمندانو حرفه مندان معماری ایران را دل آزردهو نسبت به موضوع حساس نمود.
پس از تجربه تلخ و بسیار ضعیف حضور ایران در اکسپو 2010 شانگهای و انعکاس نظرات جامعه معماری مبنی بر باز تعریف اهداف کشور برای حضور در اکسپو در جهت نگاه به آینده و نه ارایه گذشته، نمایش دستاوردها و پتانسیل های جاری کشور و نه ایجاد موزه ای برای ارایه تاریخ و تاریخچه، و با حساس شدن جامعه معماری و فنی کشور نسبت به موضوع و اقدامات و پیگیری های هوشمندانه آنها ، شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی که از سال 1381 سازماندهی حضور ایران در اکسپوها را به عهده دارد برای اکسپو 2015 و برای اولین بار در تاریخ حضور ایران در عرصه جهانی اکسپوها ، تصمیم به برگزاری مسابقه بین مهندسین مشاور به صورت محدود گرفت.
لطفا منظور خود را از ابتذال در اکسپو 2010 ، روشنتر برای ما شرح دهید.
کشور ما معمار خوب و خوشفکر و صاحب اعتبار کم ندارد و اگر این پروژه بدون انجام فرایند مسابقه به یکی از آنها واگذار و در سطحی متوسط هم طراحی و اجرا می شد میزان دردمندی جامعه معماری از این ابتذال به مراتب کمتر از آن بود که پروژه ای با این سطح از اهمیت توسط مجموعه ای بدون دانش و تخصص معماری ، تنها با داشتن برخی روابط انجام پذیرد .
مسئله دومی که میتوان ابتذال معماری نامید ، برخورد کاملا فرمال و سطحی با استفاده مستقیم از اشکال و نقوش معماری ایرانیاست ، برای همه ما مهم است که با توجه به تمدن و فرهنگ غنی ایران ، پروژه ای که انجام میشود وامدار آن تمدن غنی نیز باشد ، و این تا به اینجا برای ما مهم و بدون اشکال است ، ولی اشخاصی هستند که دچار تقلید فرم میشوند و اتفاقات گذشته معماری کشور را بدون نگاه به آینده ، کاملا فرمال و کاریکاتور گونه در پروژه پیاده میکنند ، که همان نیز بسیار نازل و به صورت تقلیدی مبتذل و بدون پشتوانه نظری و مفهومیجلوه پیدا میکند ، همین اتفاق در اکسپو 2010 شانگهای برای ایران افتاد ، و در نهایت اکسپو ایران ، به عنوان یک برداشت فرمال و به صرف تقلیدی ،از پل خواجو و بناهای همسان آن ساخته و پرداخته شد، که از نظر تکنولوژیکی و برخورد معماری وتجهیزاتی که در غرفه نمایش داده شده بود ،بسیار ضعیف نمود پیدا کرده بود ، و همچنینطراحی فضای داخلی غرفهنیز محدود به ارائه محصولات سنتی و سوغات ایران همانند گز و .. و نمایش تصاویری از رویداد های مذهبی و فرهنگی تنزل پیدا کرده بود که مجموع این اتفاقات و برخورد بسیار سطحی با موضوع در آن زمان ، بازتاب گسترده ای در جامعه حرفه ای معماری داخل از کشور و در سطحی فراتر مقایسه آن با حضور کشور های دیگر در کنار اکسپو ایران ، در یک سایت عمومی ، تصویری نازل ، بی کیفیت و فاقد درک صحیحی از معماری در ارائه توانمندی ها و فرهنگ کشور را به مخاطب بیرونی القا می نمود .
در اینجا لازم می بینم به مطلبی که در سایت مشرق نیروز در مورد بازتاب حضور ایران در اکسپو شانگهای می پردازد اشاره کنم که گویای برخورد بسیار سطحی و فرمال و البته خجالت آور غرفه ایران می باشد . ” غرفه ایران، کاریکاتوری از معماری ایرانی؛ ترکیب نامأنوس و سَرِ هم بندی اَشکال تقلید شده از ستون های هخامنشی و گنبدهای مصنوعی طرح “پل خواجوی اصفهان” به عنوان نماد گفتگو در شهر و ارتباط دو سویه شهری به تصویب نهایی رسید. طرحی که در آن از سبکها و موتیوهای سنتی ایران به صورتی التقاطی استفاده شده بود.ترکیب نامأنوس و در واقع نوعی سرِ هم بندی اَشکال تقلید شده از ستون های هخامنشی و گنبدهای مصنوعی، طرح دو سرباز هخامنشی در ورودی به عنوان نگهبانان سالن، تعبیه حوض آب به عنوان نماد شفافیت و یک محراب به عنوان نماد عبودیت و شیشه های رنگی به عنوان نمادی از عاطفه و عشق ایرانی در کنار ماکت هایی از بنا ها و المانهای مشهور مانند برج آزادی،برج میلاد و نیروگاه بوشهر و همچنین تصاویری ازپرسپولیس برای نشان دادن فرهنگ و تاریخ ایران، همگی بر آشفتگی فضای داخلی و عدم تناسب بین المان ها دلالت می کرد. این وضعیت اسفناک طراحی به گونه ای بود که سایت رسمی نمایشگاه در گزارشی اعلام کرد: “تاریخ ایران بسیار غنی و جالب است، ولیکن غرفه ایران، کسل کننده و خجالت آور بود”. نگاه سطحی به معماری و توجه افراط گونه به فرم و غفلت از محتوا و کاربری و عدم بهره گیری از مصالح مناسب موجب شد که غرفه ایران بیشتر به یک قلعه نظامی شبیه باشد تا بنایی به نمایندگی از معماری شکوهمند ایرانی. شعار نمایشگاه شانگهای شهر بهتر،زندگی بهتر نامگذاری شده بود. بنابراین محیط زیست، معماری پایدار و کیفیت زندگی، با توجه به امکانات و فناوری های نوین در کنار پیوست فرهنگی، مهم ترین موضوعات مورد نظر سازمان دهندگان غرفه ها بود. از این گذشته، اغلب کشورها به طور وسیع به معرفی ملت خود، تنوع قومی فرهنگی، فرهنگ معاصرو ویژگی های سرزمین خود پرداخته بودند. متاسفانه پیام غرفه ایران در هر دو زمینه بسیار نارسا بود. درست است که ما ایرانیان به پل خواجو و تخت جمشید می بالیم، ولیکن کپی برداری فرمال از گذشته، هیچگاه موجب پیشرفت نخواهد شد.”
البته بدیهی است که مسئولان وقت شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی ایران با عدم شناخت صحیح از معماری و فرهنگ کشور و ناکارآمدی تشکیلاتی خود در انتخاب درست تیم صاحب صلاحیت در طراحی اکسپو و برخی روابط ناسالم اقتصادی ، از حضور ایران در اکسپو شانگهای به نیکی یاد کنند و حضور باشکوه و شاخصیرا در رزومه خود به امید تکرار این اتفاقات در اکسپو های آینده تصویر نمایند .
اقای زواره محمدی ، بهتر است به اکسپو 2015 میلان ایتالیا بپردازیم، لطفا ما را در ابتدا با مسائل ابتدایی و کلی اکسپومیلان آشنا بفرمایید.
شعار و موضوع اصلی اکسپو میلان 2015 ” تغذیه زمین ، انرژی برای حیات ” و شعار فرعی آن غذا و فرهنگ بوده و به دور از روابط انتفاعی به دنبال نمایش آخرین دستاوردهای فرهنگی ، اجتماعی ، علمی و اقتصادی کشورها در چارچوب موضوع اصلی نمایشگاه و دورنمای توسعه آن و در نظر گرفتن اهداف هزار سوم سازمان ملل متحد می باشد .
این رویداد عظیم ، تاثیر گذار و پر اهمیت که از آن به المپیک فرهنگی در مقیاس جهانی تعبیر می گردد هر 5 سال یکبار برگزار شده و در طول 6 ماه برگزاری خود با استفاده هوشمندانه از روش های تعاملات اجتماعی و فرهنگی مانند فضاهای بحث و گفتگو ، کنفرانس های متعدد ، نمایش های خلاقانه ، گردش بازارهای اجتماعی ، عرصه محصولات و نوآوری های فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی سعی در پرداختن به موضوع تغذیه زمین ، انرژی برای حیات با توجه به محورهای علم و تکنولوژی برای سلامت ، بهداشت ، کشاورزی ، تنوع زیستی ، نوآوری در زنجیره غذایی ، آموزش رژیم غذایی ، غذا برای شیوه بهتر زندگی ، غذا و فرهنگ و همکاری و توسعه ی غذا دارد .
حضور در اکسپو بسیار فراتر از معماری می باشد ، و اولین نکته آن رعایت درست زمینه و شعار مشخص شدهاکسپواست ، شعار اکسپو میلان همانطور که اشاره شد تغذیه زمین ، انرژی برای حیات است ، و در کنار این شعار، مستر پلان اصلی آن را شرکت هرزوگ و دمرون طراحی کرده ، که زمینه ها و برنامه ریزی های مختلفی را از قبیل مسیر ها ، دسترسی ها ، فضا های خدماتی ، فضا های سبز و استاندارد هایی از قبیل، ارتفاع ، طبقات و .. را تبیین و مشخص نموده؛ و همچنین در مستر پلان اکسپومیلان 2015 سه سطح مداخله کشور ها تعریف شده که
در سطح نازل تر آن ، سوله های دست جمعی ای شکل گرفته که در آنها کشور ها میتواند غرفه خود را مانند غرفه سازی در نمایشگاه های معمولی ساخته و ارائه کنند.
در سطح دیگر ، تیپ هایی از غرفه ها توسط کمیته فنی نمایشگاه طراحی شده که کشور ها میتوانند از میان طرح های موجود نسبت به انتخاب یک طرح اقدام نموده وپس از ساخت ، موضوعات و مفاهیم مورد نظر خود را از طریق طراحی داخلیدر غرفه پیاده نمایند؛ ودر نهایت دربهترین سطح آن ، تنها زمین را در اختیار کشور ها قرار داده و تمام خدمات طراحی معماری و بخش های تخصصی و طراحی داخلی غرفه در اختیار کشور مورد نظر بوده و وپس از تایید کمیته فنی مستقر در اکسپو ،کار توسط پیمانکاران محلی ( ایتالیایی ) اجرا و ساخته خواهد شد .
همانطور که عرض کردم ، در اکسپوی 2015 میلان شاهد چالش بسیاری بودیم ، لذا ، از شما میخواهیم ، گریزی به روند اجرای مسابقه اکسپوی 2015 میلان بزنید ، واتفاقات آن را برای ما نیز بازگو نمایید.
با توجه به مدل برگزاری این نمایشگاه ها و بررسی اکسپو های برگزار شده قبلی ، به این نتیجه خواهیم رسید که بهترین راه تاثیرگذاری مفاهیم و موضوعات اکسپو و اهداف و سیاست های کلان برگزارکنندگان در کالبد و فیزیک مجموعه اکسپو در ایده پردازی و طراحی معماری غرفه ها و پاویون ها و پرداختن به وجوه بصری نمایشگاه از جمله حجم بیرونی ، طراحی داخلی ، گرافیک محیطی ، محوطه سازی ، هوشمند سازی فضاها و … خواهد بود و نکته قابل توجه و دلگرم کننده در این عرصه بزرگ جهانی ، به کارگیری طراحان ، مهندسین و هنرمندان در طراحی و ابداع طرح و نقشه غرفه کشور خود با استفاده از آخرین تکنولوژی های روز دنیا و در نظر گرفتن توانمندی ها و سنت های دیرین هر کشور و ارائه مفهومی جدید از آنها در فضای شگفت آور اکسپو می باشد .
در همین راستا شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران با درک ضرورت حمایت از ظرفیت های مهندسی کشور که در حقیقت نتیجه تلاش های بی وقفه و خستگی ناپذیر جمع زیادی از علاقمندان معماری به ویژه دوست عزیزم مهندس سیامک جهاندیده ( از مهندسان معمار دفتر فنی نمایشگاه ) در متقاعد کردن مدیران نمایشگاه به برگزاری مسابقه معماری ، اولین اقدام جدی در مورد انجام خدمات مهندسی طراحی معماری و اجرای پاویون ایران در اکسپو میلان 2015 را در اسفند ماه 1391 و در پی فراخوان ارزیابی کیفی مشاورین جهت مسابقه معماری در روزنامه های کثیر الانتشار کلید زد.
شرکت ها و دفاتر صاحب صلاحیت معماری و مهندسی کشور به منظور نمایش توانمندی های مهندسی کشور در عرصه مهندسی اکسپو میلان و افزایش اعتبار معماری کشور در این رهگذر و همچنین اصلاح و ترمیم تصویر مهندسی کشور در اذهان بین المللی ، پس از تجربه بسیار ناموفق طراحی معماری غرفه ایران در اکسپو شانگهای استقبال مناسبی از فراخوان ارزیابی انتخاب مشاور نمودند و در مرحله اول تعداد زیادی از این دفاتر برای حضور در مسابقه معماری اعلام آمادگی نمودند .
شرایط به اینگونه بود که تنها مهندسین مشاور گرید یک میتوانستند در این مسابقه شرکت نمایند ، که البته نقد های جدی ای در این باره وارد بود؛ بنده به شخصه با وجود آنکه شرکت خودمان، گرید یک بود و مشکلی برای حضور در مسابقه نداشتیم ، احساسم این بود که با وجود احترامی که برای دفاتر گرید 1 به دلیل تجربه و مهارتشان قائلم ، فضا برای حضور استعداد های جوان با زمینه های کاری جدید، نمیبایست نادیده گرفته شود.
و چون پروژه ،فوق العاده خاص ، شفاف و مهم و خلاقانه بود ، گروه های جوان بسیار بهتر میتوانستند در آن موضوع فعالیت کنند و احتمالا خروجی آنها بیشتر با شرایط مسابقه و طرح اکسپو همخوانی می داشت البته گروه ها و شرکت های جوانی که صلاحیت و توانایی حضور در موضوع مهمی مانند اکسپو با تاثیرات بین المللی را داشته باشند و نه هر شرکت و گروهی که سطح مسابقه و عیار کیفی آن را به چالش بکشند .
که البته این تلاش من در حد آرزو و ای کاش نبود و چندین بار در جلسات مختلف، هم بنده و هم همکارانم این موضوع را بیان کردیم، ولی یک منع قانونی در این زمینه وجود داشت ، که با توجه به بخشنامه کمیسیون معاملات نمایشگاه ، امکان عقد قرارداد تنها با مشاورین گرید 1 مقدور می بود .
که البته بعضی از گروه های جوان ، توانستند با کنسرسیومی که با شرکت های گرید 1 داشتند، وارد بخش مسابقه شوند و پروژه خود را در مسابقه مطرح کنند ، به این شیوه که پروژه از طریق آنها انجام میشد ، و با نام یک شرکت گرید یک .
در بهمن و اسفند 91 حدود 100 شرکت برای حضور در مسابقه اعلام آمادگی کردند ،که جلساتی هم در آن زمان، در سالن نمایشگاه بین المللی برگزار شد.
در جلسه اسفند ماه ، تعداد زیادی از شرکت هایی که اعلام آمادگی کرده بودند حضور یافته و در بسیاری از حوزه ها به بیان نظر و دغدغه خود پرداختند.
پس از ارزیابی اولیه کارفرما و بررسی رزومه و صلاحیت شرکت های متقاضی حدود 12 شرکت برای بررسی های دقیق تر انتخاب گردیدند که در اردیبهشت ماه 92 از این شرکت ها برای حضور در نمایشگاه و ارائه متدولوژی و نحوه ورود به پروژه و رویکردشان برای طراحی معماری غرفه ایران دعوت به عمل آمد که نتیجه این مرحله انتخاب نهایی 8 شرکت برای حضور در مسابقه معماری پاویون ایران در اکسپو میلان گردید.
یکی از بحث های موجود ، یک بند قانونی برای حضور در مسابقه بود که طبق آن میبایست شرکت مورد نظر ، یک شرکت همکار خارجی نیز داشته باشد که مبلغ 15 میلیون تومان به منظور کمک هزینه در آن رابطه در نظر گرفته شده بود.
به نظر شما مبلغ تعیین شده برای کمک هزینه 15 میلیون تومانی ، برای اجرای پروسه مسابقه ، کافی به نظر میرسید ؟
خیر . به مسئولین ذی ربط نیز این مسئله گوش زد شد که تنها هزینه ایجاد مقدمات برای همکاری با شرکای خارجی ، به خودی خود بسیار بیشتر از این مبالغ هزینه در بر خواهد بود ، و گذشته از آن این مسئله قابل توجه است که پروژه ای به این مقیاس ملی که کشور های جهان را با تصویر فرهنگی ایران در سطح بین الملل درگیر ساخته ، تنها 15 میلیون تومان برای مشارکت کنندگان اختصاص داده شده.
به هر حال مباحث زیادی مطرح شد ، درباره نحوه برگزاری ، هیئت داوران ، کمک هزینه حضور ، نحوه مداخله شرکت ها در مسابقه و دلایل عدم شرکت دادن شرکت های غیر گرید1 و ..
تغییرات متعدد در شرایط و مفاد تفاهم نامه اولیه مسابقه از طرف شرکت نمایشگاه بین المللی از جمله حذف کمک هزینه شرکت در مسابقه باعث بروز نارضایتی ها و عدم تمایل تعدادی از مشاورین گردید اما با درک صحیح مقتضیات پروژه و نگاه ملی به موضوع پروژه از طرف مشاورین مدعو ، علیرغم عدم پایبندی کارفرما به تعهدات خود ، مرحله مسابقه معماری پروژه را کلید زد .
در نهایت در هیئت داوران اکسپو میلان 2015 چه کسانی انتخاب شدند ؟
در کل 5 نفردر ابتدا انتخاب شده بودند؛ آقایان دکتر مظاهریان ، دکتر افشار نادری ، مهندس زین الدین ، مهندس فرهاد احمدی و دکتر گلابچی ، که البته آقای دکتر افشار نادری و مهندس زین الدین انصراف خود را اعلام کردند ،
( آقای دکتر افشار نادری در فیسبوک خود با این مضمون که احساس میکردند نتیجه نهایی از نظرات داوران خارج است ، از داوری اکسپو انصراف دادند.
که در نهایت به جای این دو نفر آقایان مهندس شیردل و دکتر داراب دیبا اضافه شدند.
پس از جلسه اسفند 91 ، تا اوایل اردیبهشت 1392، خبری از انتخاب شرکت های ثبت نام کننده برای مسابقه و ادامه فرایند آن نشد ، و زمزمه ها ونگرانیهای ما به دلیل عدم اعلام نتایج ، به تبع زیاد میشد ، که در این بین شنیده هایی نیز خبر از انحلال فرآیند مسابقه میداد.
کمی بعد ، شنیده شد از طریق هسته هیئت داوران که ریاست آن راآقای دکتر مظاهریان بر عهده داشت ،8 شرکت بر اساس ارزیابی هایی که معیار هایش اعلام نشده بود , انتخاب شدند، ولی بعد از آن نیز خبری در این باره منتشر نشد که با پیگیری های مداوم متوجه شدیم که نمایشگاه به بهانه انتخابات ریاست جمهوری ، اعلام کرده است که باید تا انتخاب ریاست جمهور جدید و در ادامه وزیر جدید صنایع و معادن و به همین ترتیب مدیر جدید نمایشگاه صبر کرد و نمایشگاه فعلا قادر به تامین بودجه مسابقه نمیباشد.
بدیهی است که اعلام این مورد ، مساوی است با به تاخیر افتادن پروژه تا حداقل 4 تا 5 ماه ، و از دست دادن زمان طلایی ای کهبرای ارائه پروژه نهایی به میلان اختصاص داشت، و از جهتی دیگر ترس این وجود داشت که مجددا ، ذینفعان دولتی ، بتوانند طرحی فاقد اعتبار و خارج از روند مسابقه را به علت عدم وجود زمان کافی برای برگزاری مسابقه برگزینند.
به این دلیل ، و با توجه به اهمیت ملی این پروژه ، من با تعدادی از شرکت کنندگان در مسابقه تماس گرفتم و این مسئله را مطرح کردم که شرکت اثر به دلیل اهمیت ملی پروژه اکسپو ، حاضر است از بودجه در نظر گرفته شده صرف نظر کند ، و از آنها خواستم تا آنها نیزچنین تصمیمی را اتخاذ نمایند ، که با استقبال اکثر مشاورین مواجه شد؛ جالب آنجاست که این مسئله با استقبال بسیار خوبی از طرف نمایشگاه روبرو شد !! ، و بلافاصله بعد از چند ساعت ، نمایشگاه اعلام کرد ، افرادی که مایل هستند بدون دریافت کمک هزینه ، در مسابقه شرکت کنند ، اسامی خود را به ستاد اکسپو اعلام نموده و طرح های خود را ارسال نمایند.
ذکر این نکته در اینجا لازم است که بنده و شرکت متبوع و اکثر مشاورین شرکت کننده در فرایند مسابقه به هیچ وجه در مسابقه های رایج با چنین شرایط عجیب ، غیر حرفه ای و ناسالم حاضر به ارائه طرح نبوده و نخواهیم بود و در اینجا فقط به دلیل بعد ملی پروژه و ضرورت حضور جدی با وجود تمام بی عدالتی ها و ناملایمتی های نمایشگاه حاضر به شرکت در مسابقه و ارائه طرح شدیم .
یعنی پس از همه اتفاقاتی که برای مسابقه اکسپو افتاد ، مشاورینی که تمایل به شرکت داشتند ، بدون هیچ شرط و پیش زمینه ای از حق قانونی خود در این باره گذشتند ؟
بله ، با توجه به زمینه نامناسب و بی نظمی ها و بی برنامگی هایی که اتفاق افتاده بود، از این مبلغ به شرط وارد نشدنشرکت های دیگر به غیر از آن 8 شرکت اولیهدر فرایند مسابقه ، صرف نظر نمودیم ؛ از طرفی همانطور که پیش از این به آن اشاره کردم ، ما با یک موضوع بی ارزش وصرفا مادی روبرو نبودیم ، بلکه همه هم و غم بنده و مشاورین شرکت کننده ،ارائه تصویری مناسب و با کیفیت از فرهنگ و تمدن و پتانسیل های فنی و مهندسی کشوردر المپیک فرهنگی اکسپو بود ، و به این دلیل ، از بسیاری از حقوق خود ، گذشته و با بی برنامگی های اتفاق افتاده کنار آمدیم.
با همه این اوصاف ، بعد از یک ماه باز هم خبری از اعلام شروع مسابقه نشد ، تا آنکه فهمیدیم که متصدیان امر در حال مذاکره با شرکت هایی برای ورود به مسابقه هستند ، که این مسئله به دلیل عدم رعایت شرایط گذاشته شده و تغییرات پی در پی و زیر پا گذاشتن تعهدات داده شده ، مورد اعتراض شدید ما قرار گرفت، که این مورد هم به دلایل ذکر شده ، از طرف ما نادیده گرفته شد .در نهایت اواسط تیر 1392 ، 13 شرکت برای حضور در مسابقه انتخاب شدند ، و تفاهم نامه ای دو صفحه ای با زمان 2 ماهه (31 شهریور 1392 ) برای تحویل پروژه ها در نظر گرفته شده بود و کلیه مشاورین که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید انگیزه و علاقه به مراتب بیشتری برای دفاع از حیثیت مهندسی و فرهنگی داشتند با انعقاد قرارداد و تفاهم نامه در مسابقه معماری اکسپو شرکت نمودند
که قرارداد مورد نظر ، چه از لحاظ مسائل فنی ، حقوقی و چه از لحاظ نحوه نگارش و تعاریف مسابقه، و انطباق با ضوابط مسابقات معماری ، مشکلات جدی داشت.
اگر ممکن است چند بند از این تفاهم نامه را به اضافه نکاتی که به نظر شما قابل تامل بود ، برای ما نام ببرید.
برای مثال ، عنوان مسابقه طراحی اکسپو ایران را به طراحی نماهای داخلی و خارجی غرفه ایران در میلان معنی کرده بودند ، بگذریم که محتویات آن قرارداد ، قرارداد ترکمنچای دیگری را در تاریخ ایران به ارمغان آورد !!.مثلا نوشته شده بود ، هیچ حقی برای برنده اول وجود ندارد،کمک هزینه ای در اختیارتان قرار نمیگیرد و حتی برای جایزه آن مبلغ خیلی جزئیای که در شان یک مسابقه بین المللی نبود ، در نظر گرفته شده بود ، در صورتی که استاندارد بین المللی ای در رابطه با اهدای جوایز ، در سطح بین المللی وجود دارد ، که بسته به اهمیت ، اعتبار و برآورد هزینه اجرایی پروژه ، جایزه آن مشخص شده است.
البته این نکته قابل ذکر است که حدود 10 میلیون یورو ، طبق مصوبه هیئت دولت قبل ، برای طراحی ، ساخت ، تجهیز و بهره برداری از غرفه ایران در اکسپو2015 اعتبار تخصیص داده شده بود .
جالب است که برای پروژه به هیچ وجه ، مشخصات فنی ، برنامه فیزیکی ، ریز فضا و انتظاراتی که کارفرما داشت ، مشخص نشده بود ، که البته با پیگیری مداوم ما نمایشگاه ، فایل پروپوزال کلی نمایشگاه را که در سایت رسمی اکسپو نیز یافت میشود ، با ترجمه ای نه چندان مناسب ، در اختیار ما قرار داد. !
در نهایت 31شهریور 1392 که روز تحویلپروژه ها بود ، جز یک شرکت همه شرکت ها طرح های خود را ارائه کردند و بعد از کشمکش های فراوان ، طرح ها به دبیرخانه رسید و در یکی از اتاق های نمایشگاه قرارداده شد .
حدود 8 روز زمان داشتیم تا طرح ها داوری شود و به تایید وزارت نیز برسد ، تا در آخر طرح مورد نظر و منتخب هیئت داوران ، در حد کانسپت اولیه به میلان ارائه شود . ( طبق اعلام کمیته فنی میلان تمام کشور ها می بایست طرح های خود را تا روز 30 سپتامبر 2013 معادل 8 مهر ماه 1392 ارائه نمایند )
با توجه به تاکید کمیته فنی مستقر در اکسپو میلان به تمامی کشورها برای ارسال طرح های پیشنهادی خود تا پایان سپتامبر 2013 و باقی ماندن تنها چند روز تا این تاریخ ، نگرانی تمامی مشاورین حاضر در مسابقه به خاطر عقیم ماندن تلاش های آنها در فرایند مسابقه که فقط به منظور اعتلای فرهنگ معماری و افزایش اعتبار مهندسی کشور در عرصه جهانی اکسپو حاضر شده بودند را بیش از پیش می کرد .
در همین بهبوئه ، یک روز قبل از حضور داوران در محل داوری و بررسی طرح ها ، با آنها مکاتبه ای انجام شد و جلسه به تعویق افتاد ، که این موضوع با توجه به فرصت اندک باقی مانده تا زمان بندی ارائه طرح ها به میلان ، یکی از بدترین اتفاقات مسابقه اکسپو بودو همه داوران ، مشاورین و علاقمندان را در یک بی خبری مطلق از رویکرد نمایشگاه نسبت به مسئله اکسپو قرار داد و باعث شد ما با رویکرد جدی تری پیگیری های خود را انجام دهیم ، که بنده به عنوان نماینده مشاورین مدعو در مسابقه ، با همه شرکت ها تماس گرفتم ، و توصیه کردم نامه ای از طرف آنها با موضوعیت آنکه زمان داوری میبایست هرچه سریعتر معین و اطلاع رسانی گردد ، به نمایشگاه ارسال شود، و با وجود انجام این مکاتبات باز هم خبری از اقدام نمایشگاه در برگزاری مراسم داوری نشد.
با توجه به گذشت زمان و عدم اطلاع رسانی نمایشگاه ، جلسه ای را با حضور همه شرکت کنندگان، در دفتر جناب آقای دکتر مظاهریان ( به عنوان رییس هیئت داوری و رییس دانشکده معماری پردیس دانشگاه تهران ) در روز چهارشنبه مورخ 17 مهر ماه 92 ترتیب دادیم ،که در نهایت قرار شد بنده ، مهندس فرامرز پارسی از شرکت عمارت خورشید و خانم مهندس امیر اختیار از شرکت ماهر و همکاران به نمایندگی از 12 شرکت بیانیه ای تهیه و با امضای همگی شرکت ها به نمایشگاه ارسال نماییم.
که دو خواسته روشن داشت ، 1-هرچه سریعتر نسبت به برگزاری مراسم داوری و اعلام برنده اقدام شود ، و 2 – نهاد های دیگر مرتبط به موضوع مانند وزارت مسکن و شهرسازی ، سازمان میراث فرهنگی و نهاد دانشگاه به موضوع ورود نمایند ، تا متصدیان نا به حق پروژه اکسپو ، نسبت به انحراف احتمالی موضوع و نادیده گرفتن فرایند داوری و اتخاذ تصمیمات نادرست و یکطرفه پاسخ گو بوده و از این گونه اقدامات پرهیز نمایند .
این مکاتبات از طرف کلیه شرکت ها انجام شد و باز هم طبق روال گذشته نمایشگاه به عنوان کارفرمای مسابقه به هیچ وجه پاسخی به پیگیری ها و مطالبات به حق این گروه نداد ، این شد که تصمیم به فعالیت رسانه ای در این حوزه گرفته شد ، که در پی آن بیانیه و مدارک موجود را در سایت ها و رسانه های گوناگون منتشر کرده و در نهایت بنده ، مهندس شیردل و مهندس پارسی در برنامه نقش خیال رادیو فرهنگ در دو جلسه ( 9 و 16 آبان 92 ) ، برنامه ای در این رابطه اجرا کردیم ، که نتیجه همه این فعالیت ها منجر به آن شد که روز یکشنبه 19 آبان ماه به عنوان روز داوری مسابقه اکسپو اعلام شد و داوران در محل نمایشگاه حاضر و نسبت به بررسی طرح ها و انتخاب طرح های منتخب اقدام نمودند و تعجب برانگیز اینکه باز هم هیچگونه اطلاع رسانی از طرف نمایشگاه انجام نشده و نتایج به صورت شفاهی و غیر رسمی از طرف هیئت داوران اعلام شد .
هیات داوران با توجه به تم و شعار اصلی اکسپو ، مقررات طراحی و خوسته های اعلام شده توسط اکسپو میلان توجه خود را معطوف به انتخاب طرحی نمود که نوآورانه بوده و مولفه های سرزمینی و فرهنگی ایران را به نحو شایسته ای نمایندگی نماید. داوری طرح ها در شش مرحله و در یک روز صورت گرفتو در نهایت شرکت نقش جهان پارس رتبه نخست ، شرکت ارگ بم رتبه دوم ، و شرکت ماهر و همکاران و شرکت طرح و توسعه بلند پایه مشترکا رتبه سوم را اخذ کرده بودند.
نکات مهمی که هیئت محترم داوران در انتخاب طرح اول به آن صحه گذاشتند عبارت بود از ایده جسورانه و خلاقانه طرح و توجه ویژه آن به جغرافیای ایران و قناتبه عنوان یک ابداع پیچیده ایرانی در رابطه با رفع نیاز مهم و حیاتی آبرسانی در فلات ایران و در ارتباط با موضوع و شعار اصلی اکسپو و اینکه این طرح را بر خلاف نظر آقای صفامنش که بعدها اعلام نمودند هیچ کدام از طرح های ارائه شده قابل ارائه به میلان نیست با اکثریت قاطع آرا به عنوان برنده منتخب و نماینده مناسبی برای معماری ایران در اکسپو میلان تشخیص دادند .
زمان میگذشت تا10 آذر 92، که با ما تماس گرفته شدو از ما برای جلسه ای در روز دوشنبه 11 آذر ماه 92 برای گفتگو در این رابطه دعوت شد ، در جلسه مدیران ستاد اکسپو ( آقای قنبری ) ، آقای مهندس کامران صفامنش و آقای محبعلی (داماد محترم وزیر صنعت و معدن) و شرکت های شرکت کننده در مسابقه حضور داشتند.
بنده با توجه به تغییرات اتفاق افتاده در ساختار دولتی کشور و روی کار آمدن دولت تدبیر و امید بر این باور بودم که این جلسه به منظور دلجویی از شرکت کنندگان در مسابقه و اعلام نتایج رسمی مسابقه خواهد بود ، اما ایشان ( جناب آقای صفامنش ) از طرف جناب آقای وزیر محترم صنعت و معدن ماموریت داشتند تا با دعوت از کلیه مشاورین ارائه کننده طرح در مسابقه معماری اکسپو میلان نسبت به انتخاب و تهیه طرح منتخب برای اکسپو میلان فارغ از مراسم داوری این مسابقه اقدام نمایند .
جالب توجه ترین نکته این بود که کلیه مشاورین و هئیت محترم داوران پس از مدت ها بررسی کارشناسی مدیران نمایشگاه و توسط خود ایشان انتخاب و برای هدایت و راهبری غرفه ایران انتخاب شده بودند و حداقل می بایست به انتخاب خود و فرایند مسابقه معماری و گزینش طرح های منتخب احترام می گذاردند .
به هرحال در این جلسه این مسئله مطرح گردید که هیچ کدام از طرح ها علیرغم انجام مراسم داوری و اعلان طرح های منتخب توسط هئیت داوران ، شایسته حضور در اکسپو میلان و عقد قرارداد توسعه طراحی و ساخت نبوده و می بایست طرح منتخب از طریق یک فرآیند خرد جمعی و یک پروسه دموکراتیک !! توسط کلیه مشاورین با مدیریت و راهبری جناب آقای مهندس صفامنش تا رسیدن به نتیجه نهایی هدایت گردد.
با طرح این موضوع در جلسه ، مهندسین مشاور بسیاری در این جلسه با موضوع مطرح شده مخالفت نموده و دغدغه خود را نسبت به رعایت اخلاق حرفه ای و احترام به ساز و کار مسابقه برگزار شده و برندگان منتخب مسابقه اعلام نمودند اما اصرار کارفرما و شخص آقای مهندس صفا منش به ساز و کار پیشنهادی خود تاسف و عدم رغبت بسیاری از مشاورین را به ادامه حضور در چنین نشستی باعث گردید.
مسئله ای که بسیار باعث تاسف و نگرانی بود همراهی تعداد معدودی از مهندسین مشاور شرکت کننده در مسابقه با پیشنهاد غیر منطقی و مخالف با کلیه شئونات حرفه ای و اخلاق مهندسی در جلسه مذکور بود به طوری که رضایت کامل خود را از کاهش سطح مهندسی خود از مشاور طراح به اپراتور نمایشگاه در تهیه طرح اکسپو بدون هیچ گونه ضمانت حرفه ای و مالکیت معنوی طرح پذیرفتند .
شرکت هایی که این تنزل سطح حرفه ای و اعتبار و آبروی مهندسی خود را نپذیرفتند و نسبت به ترک جلسه اقدام نمودند به ترتیب حروف الفبا عبارت بودند از : مهندسین مشاور اثر ، ارگ بم کرمان ،عمارت خورشید ، فردا فن پارس ، فرنهاد ، طرح و توسعه بلند پایه ، موننکو ، نقش جهان پارس ، ….
نکته دیگری نیز در جلسه مطرح گردید و مدیران ستاد اکسپو و جناب آقای صفامنش قول پیگیری و انجام آن را دادند ( فایل صوتی کلیه مطالب ارائه شده در این جلسه موجود است ) اطلاع رسانی مکتوب مسابقه ، اعلام برندگان و دادن جوایز مسابقه بود که تا تاریخ انجام این مصاحبه ( اردیبهشت 93 ) این مسئله به وقوع نپیوسته است .
حقیقتا این مساله باعث شد همانجا بنده نسبت به موضع جدید نمایشگاه اعتراض و صحبت کنم و دغدغه های فراوان مشاورین شرکت کننده در فرایند مسابقه را ارائه کنم …. دغدغه هایی مانند مدل انتخاب مشاورین از طرف نمایشگاه و تبدیل 8 شرکت به 14 شرکت ، دغدغه چگونگی عقد قرارداد انجام مسابقه و حذف برخی شرایط و تعهدات مانند کمک هزینه مسابقه ، دغدغه فرصت سوزی بسیار شدید نمایشگاه در انتخاب و معرفی طرح برتر پس از گذشت حدود 2 ماه از تاریخ اعلام شده ستاد میلان ، دغدغه عدم برخورد مناسب نمایشگاه با مشاورین و محرم نشناختن آنها و عدم پاسخ گویی صحیح و منطقی به آنها و در خاتمه دغدغه بسیار مهم متعهد بودن به اخلاق حرفه ای و احترام به فرآیند مسابقه .
در نهایت آخر جلسه ، از طرف آقای مهندس صفا منش و نمایشگاه اعلام شد که مایلند همه حضور داشته باشند، ولی افرادی که مایل نیستند ، شرایط برای آنها تغییری نخواهد کرد.
و همه شرکت ها به جزشرکت ماهر و همکاران ، شرکت ره شهر ، شرکت موج نو و شرکت ایران بن ، جلسه را ترک نمودند ؛ البته روز بعد مدیر عامل شرکت ارگ بم کرمان ( برنده دوم مسابقه )نسبت به تهیه یک نامه( نامه شماره 1880/9204 مورخ 12/9/92 با امضای جناب آقای شهریار یقینی ، مدیر عامل محترم شرکت ارگ بم کرمان ) و اعلام عدم رسمیت فرآیند جدید مسابقه اقدام نموده و ادامه حضور نماینده خود در جلسه روز گذشته را یک تصمیم شخصی دانستند.
پس از این جلسه با هماهنگی بنده جلسه ای در روز سه شنبه مورخ 19 آذر ماه 92 با حضور 3 تن از اعضای محترم هیئت داوران مسابقه معماری غرفه ایران در اکسپو میلان ، شامل آقایان دکتر مظاهریان ، دکتر دیبا و مهندس شیردل و همچنین مهندسین مشاور شرکت کننده در مسابقه معماری شامل مهندسین مشاور نقش جهان پارس ( برنده اول مسابقه ) ، مهدسین مشاور ارگ بم کرمان ( برنده دوم مسابقه ) ، مهندسین مشاور طرح و توسعه بلند پایه ( برنده سوم مسابقه ) و مهندسان مشاور عمارت خورشید ، موننکو ایران و مهندسین مشاور اثر در سالن جلسات شرکت مهندسین مشاور نقش جهان پارس و به میزبانی آنها برگزار و تصمیمات مهمی جهت احقاق حق مهندسین مشاور شرکت کننده در مسابقه و احترام به داوران عالی رتبه این مسابقه و نتایج آن و همچنین در سطحی فراتر ساماندهی مسابقات معماری در فرایند مطالبه جدی حقوق صنفی و اخلاقی جامعه مهندسی کشور گرفته شد که از آن جمله تلاش برای مذاکره با وزارتخانه ها و مدیران بالادست برای پیگیری موضع ، انعکاس رسانه ای موضوع ، تلاش برای گرفتن وقت از نمایشگاه و مذاکره با ایشان و ….. می باشد .
تنها ذکر این نکته لازم و ضروری است که طبق مذاکره با هیئت داوران ، اقدام ستاد اکسپو ایران و ماموریت جناب آقای صفامنش در نادیده گرفتن بیانیه هیئت محترم داوری اکسپو و تهیه طرحی دیگر برای غرفه ایران در اکسپو میلان بر خلاف نظرات مطرح شده ایشان در جلسه مورخ 11/9/92 بدون هماهنگی با هیئت داوران بوده و مقرر گردید هیئت محترم داوری اکسپو ، پیگیری حقوقی و اخلاقی موضوع و انعکاس آن به جامعه حرفه ای معماری را به طور کاملا جدی و حرفه ای دنبال نماید .
در نهایت چه طرحی به عنوان طرح برگزیده انتخاب شد ؟
ظاهرا بعد از جلسه 11 آذر ماه چند جلسه با حضور 4 شرکت از 12 شرکتی که در جلسه باقی ماندند، برای انتخاب طرح نهایی تشکیل شد ، که در نهایت یکی از طرح های این 4 شرکت برای اکسپو ارسال شده است و استراتژی آقای صفامنش و مدیران اکسپو در ارسال این طرح طبق اظهارات خودشان ، ارسال یک طرح مقدماتی و دارای مشکل برای خریدن زمان از اکسپو میلان و انجام طرحی دیگر به موازات این اتفاقات بوده است !!
به طور کلی ، نتایج تلاش های مستمر خود را در این زمینه و در حدود یک سال ، چطور ارزیابی میکنید ، و به نظر شما توانسیتد در این رابطه تاثیر مثبتی ایجاد کنید ؟
کلیه پیگیری های من در این جریان ، دو هدف عمده داشت ، هدف کوتاه مدت این بود که اتفاقی که در میلان میافتد ، نتیجه فرآیند مسابقه باشد و حداقل یکبار شاهد به رسمیت شناختن فرایند مسابقه و احترام به خروجی هیئت داوران باشیم و شاهد شکل گرفتن طرحی قوی از ایران در اکسپو و الکپیک فرهنگی میلان باشیم ، و هدف بلند مدت ساماندهی روند معیوب و پر مشکل مسابقات معماری در ایران با استفاده از خروجی های این مسابقه باشیم .
همچنین به همت قطب علمی فناوری معماری دانشگاه تهران و تلاش های جناب آقای دکتر حامد مظاهریان ، هشتمین سلسله سخنرانی های قطب علمی فناوری معماری تحت عنوان مسابقات معماری ( چرایی و چگونگی ؟؟ ) در سالن شهید آوینی دانشگاه تهران در روز دوشنبه مورخ 25/9/92 با موضوع اکسپو برگزار گردید.
با توجه به برگزاری جلسه در دانشگاه تهران و حضور چشمگیر دانشجویان در این همایش ، بیشتر موضوعات حول مسایل فنی و کیفیت های طراحی برنده های مسابقه شکل گرفت .
در ادامه مباحث و با حضور داوران مسابقه بر روی صحنه موضوعاتی جذاب در مورد نحوه داوری مسابقه توسط آقایان دکتر مظاهریان ، دکتر دیبا و مهندس شیردل مطرح شد که اهم آنها به شرح زیر می باشد :
هدف اصلی و ماموریت کلیدی هیئت داوران انتخاب طرح منتخب برای حضور ایران در اکسپو میلان بوده و تمام تلاش ایشان صرف انتخاب طرح اول و برنده مسابقه بوده و انتخاب های دوم و سوم تنها برای ارج نهادن به تلاش باقی شرکت کنندگان بوده است و در بیانیه داوران نیز نسبت به ارائه طرح منتخب به میلان تاکید جدی شده است .
طرح برنده مسابقه مربوط به شرکت نقش جهان پارس با فاصله زیاد نسبت به دیگر طرح ها بوده و با اکثریت قاطع آرای هیئت داوران انتخاب شده که ضرورت ارائه این طرح به میلان را دو چندان می نماید .
مسابقات معماری به نوعی ابزار فساد برخی کارفرمایان شده که می بایست با راهکارهای جدی با این مقوله مبارزه نمود.
در خاتمه موضوع نیز بنده با توجه به موضوع نشست که اختصاص به چرایی و چگونگی مسابقات معماری داشت به مشکلات پیش آمده بر سر راه این مسابقه و عدم پاسخگویی کارفرما نسبت به انجام تعهدات خود مواردی را ارائه نمودم و جامعه حرفه ای معماری را به اتحاد صنفی برای مطالبه جدی مواضع خود از جامعه کارفرمایی خواستار شدم و همچنین از کمیته محترم داوران پیگیری آرای خود را تا رساندن طرح منتخب به اکسپو میلان درخواست نمودم .
همچنین تلاش های بسیاری از طریق مذاکره با سازمان های بالادست مانند وزارت راه وشهرسازی و نهادهای صنفی و تشکیلاتی مانند انجمن صنفی مهندسان معمار و شهرساز به منظور پیگیری موضوع و تلاش برای به نتیجه رساندن فرآیند مسابقه انجام شد که از آن جمله جناب آقای پیروز حناچی ، معاون محترم معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی و دبیر شورایعالی معماری و شهرسازی طی نامه ای به شماره 300/57173 مورخ 1/10/92 به آقای استهبدی ( مدیر عامل محترم شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ) توصیه نمودند که به آیین نامه برگزاری مسابقات معماری مصوبه جلسه 513 مورخ 20/12/81 شورای عالی انقلاب فرهنگی عمل نوده و تدبیری اتخاذ نمایند تا تعهدات کارفرما در خصوص نتیجه داوری محقق گردد و همچنین نامه شماره 1401-12 مورخ 3/12/92 انجمن صنفی مهندسان مشاور معمار و شهرساز با امضای جناب آقای مهندس سید محسن میردامادی ( رییس محترم هیئت مدیره انجمن ) خواستار پیگیری نمایشگاه در مورد نتیجه داوری و اعلام آن به این انجمن شدند که متاسفانه طبق مستندات موجود ، مکاتبات و پیگیری های مذکور ، هیچگونه خللی در عزم راسخ مدیران نمایشگاه در رویکرد دیکتاتور مابانه خود و عدم پاسخگویی به مراجع ذیربط و ذی صلاح و مطالبات به حق مادی ، معنوی و حقوقی شرکت کنندگان در مسابقه ایجاد نکرد .
کارگروه نظارت بر مسابقات نظام مهندسی به طور کلی چه اهدافی را دنبال میکند ؟
ما در این کمیته به دنبال بنیان نهادن نوعی ضمانت اجرایی برای کارفرمایان و شرکت کنندگان در مسابقاتهستیم.
اصولا مسابقات سه رکن اصلی دارد؛ ،مشاورانشرکت کننده ، هیئت داوران و کارفرما ، که کارفرما میتواند یا برگزار کننده مسابقه باشد یا صاحب پروژه که از میان این 3 عنصر ، دو رکن اساسی آن همکار هستند ( داوران و مهندسین مشاور) ، به دلیل انکه همه ما در یک جامعه و حرفه هستیم در نهایت چند نکته عمده در مسابقات همواره مورد چالش بوده است ،
بحث اول این هست که داوران نباید خودشان را فقط در زمان داوری ببینید و روزی میرسد که به عنوان شرکت کندگان در این حوزه قرار خواهند گرفت ، و نبایست نسبت به پایمال شدن حقوق مشاورین شرکت کننده در مسابقه بی تفاوت باشند و با توجه به ارتباط نزدیک با کارفرما و مورد اعتماد بودن برای ایشان و دارای وزن و صلاحیت کافی برای بررسی موضوع نسبت به احقاق حقوق کامل مشاورین طبق تعهدات کارفرما و ضوابط مسابقات معماری اقداماتی انجام دهند .
بحث دوم آن است که مهندسین مشاوری که مسابقه شرکت میکنند نیز نسبت به آگاهی از حقوق و وظایف و حقوق اقدام نمایند ، تاکید من این هست که قبل از شرکت مسابقه زمانی را برای ورق زدن آیین نامه بگذارند و نسبت به حقوق خود آشنایی پیدا کنند. عمده مشکلات مسابقات و انحرافات در شرایط آن در صورت اسیب شناسی دقیق روند مسابقات به علت عدم آشنایی و تسلط مشاورین نسبت به حقوق خود می باشد .
و مسئله بعدی ، پاسخگویی کارفرما است ؛ مکانیزمی باید ایجاد شود ، که فشار و پیگیری از طرف داوران و مشاوران بر کارفرما اعمال شود تا باعث شود سیستم کارفرمایی ، یک سیستم تعاملی پاسخگو به تعهدات باشند.
و مهمترین مسئله که من خیلی روی آن تاکید دارم ، اخلاق حرفه ای است و مناسبات اخلاق حرفه ای خیلی باید نهادینه شود. ، همه فعالیت و تلاش من دراین باره ، این بوده است که بتوانم به نوعی فعالان این حوزه را نسبت به اتخاذ رفتاری اصولی و اخلاقی در مواجهه با مسائل تشویق نمایم.
برخی اقدامات به منظور احقاق حقوق حرفه ای و زمینه سازی برای اتحاد هوشمندانه جامعه حرفه ای پس از آسیب های فراوان مسابقات معماری توسط تیم های خودجوش و عمدتا جوان جامعه حرفه ای در حال انجام است که با هم افزایی و تجمیع این فعالیت ها می توان راهکارهای اجرایی مناسبی برای ساماندهی فنی و ستادی مسابقات معماری ارائه نمود و همچنین هزینه های برخوردهای احتمالی غیر فنی و اخلاقی کارفرمایان یا داوران را در این رهگذر افزایش داد که در اثر همین اتفاقات و حساس شدن جامعه حرفه ای در مورد مسابقات معماری اخیر و به ویژه مسابقه اکسپو، بسیاری از کارفرمایان بزرگ نیز سعی در قانونمند کردن سازمان کاری خود و برگزاری مبتنی بر قانون مسابقات معماری نموده اند .
در نهایت موج تغییرات پس از ریاست جمهوری جدید به نمایشگاه بین المللی رسید و من به همراه جناب آقای مهندس میر میران و مهندس سیارموفق به گرفتن وقت جلسه از رئیس نمایشگاه بین المللی شده ، که متاسفانه ایشان در پاسخ به اعتراضات مانه تنها ابراز تمایل برای همکاری در جهت حل مشکلات و احترام به روند مسابقه نکردند و حتی برگزاری مسابقه را نیز به چالش کشیدند و به حالت کاملا قیم مابانه و دیکتاتورگونه هرگونه تصمیم و اتخاذ استراتژی در این مورد را بدون توجه به اتفاقات گذشته و انجام فرآیند مسابقه و مطالبه جامعه حرفه ای معماری متوجه خود و دستگاه تحت امر خود تشخیص دادند !!
و در حال حاظر هیچ خبری از طرح منتخب و نحوه رویکرد مدیران ستاد اکسپو و نمایشگاه در دست نیست ، و این موضوع کاملا در سکوت خبری به سر می برند که احتمالا با توجه به نزدیک شده به روزهای افتتاح اکسپو ( اردیبهشت 94 ) و ضرورت شروع کارهای اجرایی اکسپو در روزهای آتی خبرهای داغی از اکسپو خواهیم داشت !!