معماری مبتنی بر جامعه 3
امروز عمده ترین ابداعات شناخته شده ایرانیان در زمینه معماری و مهندسی را میتوان در بسیاری از کارکرد های پاسخده معماری ایران یافت که بدون استثنا همه آنها معطوف به حل نیازی از زندگی روزمره مردم بوده اند ، بادگیر در طول زمان و وزش باد های مخرب کویری از یک دیوار به مهار کننده و هدایت کننده باد مبدل شد ، قنات از نیاز تامین آب زمین های کشاورزی که چاهی بیش نبود به شبکه عظیمی از تامین آب برای خانه ها و شهر های ایرانی تغییر کارکرد داد ، از الگوی رفت و آمد مردم برای خرید ( سیرکولاسیون ) ، بازار را ساختند و به همت مردم نهر دستکند گرگرِ هخامنشی که را برای سیرآب کردن روستای بند قیر کنده شده بود ، آرد تولید شد . اما اینها همه پله های نخست تمدن ایران بود که در جایی متوقف شد ، ارتقاء مهندسی از دوره ای به بعد جای خود را به هنر داد و هنر ایرانی مسابقه را به مدرنیته باخت و تکاملی در کار نبود!
به نظرم شاه کلید مهندسی ایرانی که آن را با بسیاری از نقاط جهان متمایز میکند روش برخورد آنها با عناصر اربعه است که به زیبایی با آمیزش هنر خود با آن ، دستاورد های جدید خلق و تا جایی آن را توسعه دادند .دستاورد هایی که دقیقا در برهه هایی از زمان منجر به تولید فرآیند و روند های متنوع و مهمی برای حل نیاز های زمانه خود شده ، و روشِ آن مهارت های نرم و سخت معمار و ابزارش آب و باد و خاک و آتش بوده .شاید در پاسخ این تصور پیش آید که این گفته در این زمان آهن و تکنولوژی ، به معنای عقب افتادگی است ، در صورتی که خلاقیت و پختگی معمار در این روش عقب افتادگی را به مولفه های معماری مبتنی بر جامعه مبدل میسازدو خود اینده است.
یکی از فرق های اصلی معماری با طراحی اگرچه دارای لبه های بسیار نزدیک و پیچیده ای نسبت با هم هستند ،” الگوی ماندگاری و پاسخدهی ” آن دو است که یا آن را به شاهکار مبدل میسازد یا به دستاوردی موقتی ( 5 تا 20 سال ) در زمینه خود. این الگوی ماندگاری در همه جای دنیا بر اساس فرمول ساده قابل ارزش گذاری است که در جای دیگر قابل بحث است اما با یک اندازه گیری بسیار ساده میتوان فهمید که بسیاری از آثار به اصلاح جایزه بگیر این روزها هیچکدام از این دو را نه تنها ندارد بلکه در بهترین حالت مولفه اساسی معماری که اینجایی بودن یا همان محلی بودن هم هست ندارند … نکته مهم در اینجا این است که بسیاری مسئله محلی بودن را به اشتباه در فرم ها یا حتی مولفه های اقلیمی تعبییر میکنند در صورتی که مولفه اصلی آن فرهنگ و روش مراودات مردم آن محله است که از معماری گذشته آن قابل استخراج نیست .
عکس : آرامگاه دانیال شوش که در خرداد 97 گرفتم.